Գազա- Ղարաբաղ -Հայաստան զուգահեռները

Երկու ելակետով քննարկենք հարցը՝ զոհերի և գիշատիչների մասով։

1. Մեր մասով. Խորենացուց էս կողմ պարտությունների մեջ ենք։

7-րդ դարից արաբների դեմ, 10-րդ դարից էլ թուրքերի սարքած գենոցիդների մեջ։

Դե մեծ եղեռնը գիտենք, 1900-ից էլ մեկ միլիոն ադրբեջանի ներկա տարածքում զոհվեցինք, ասպատակվեցինք, տնավեր եղանք ու փախանք։

1988-2022 -ին հայոց իշխանավորների բեսպերդելի ու դավաճանությունների արդյունքում վերջնական պարտվեցինք ու Ղարաբաղից դուրս եկանք։

2. Փաստենք ու ողբանք, որ մեր պարտությունների ու որպես գործոն վերացման շնորհիվ, Թուրքիան էսօր արդեն գերտերություն է, Ադրեբեջանը՝ թուրանի կերտման կենտրոն։

Մեր կորուսները մոտ 2,5 միլիոն զոհ են ու տարածքայինն էլ՝ թուրանի գին:

3. Այլ է գազայի դեպքում. էնտեղ արաբների պարտությունը սկսվել է 1948-ից, ՄԱԿ-ի որոշմամբ Իսրայել պետության ստեղծման օրվանից։ Զոհերի թիվը միգուցե մի 100 հազարի կարգի է,

նյութական-տարածական կորուստներն էլ հիմնականում Իսրայելի մեջի արաբական տարածքներն են։

Կամաց-կամաց մարսվում են, բայց այդ բոլորը միասին մի Ղարաբաղ չեն կազմում։

4. Մենք պարտվել են վաչկատուն թուրքերին, ոչ թե որ «դժբախտաբար» իրենց ճանապարհին էինք, այլ թուրքերը տարբեր ճանապարհներով արևմուտք արշավելիս տեսել են, որ մենք ենք ամենաթուլիկը ու հենց մեր վրայով են գնացել, թե չէ ասենք վրացիների, կամ պարսիկների վրայով, կամ Հյուսիսային Կովկասով ասենք չեչենների վրայով կգնային, եթե ուժները պատեր։

5. Հրեաները գլոբալ փողի տերն էին, ու ստվերային էլ՝ նաև գլոբալ որոշում կայացնողը, արևմտյան երկրների ստվերային կառավարություններում։ Էս քայլով իրենք հիմա արդեն անցնում են նաև ֆիզիկապես աշխարհակալ դառնալուն։

Երևի էդպես որոշել են ու դիրքերն էլ են հոյակապ՝ գլոբալ դարում իրենց ցանցային հնարավորություններն ամենամեծն են։

6. Կարծում եմ, որ 2001-ի 4 ինքնաթիռն էլ իրենց սարքածն էր՝ ամերիացիներին արաբների հավերժական թշնամի սարքելու նպատակով, և այդ պայմաններում գլոբալ փողը բացարձակ մոնոպոլ տիրապետելու համար։

ՈՒ այն, որ ամերիկացիների վրեժը ոչ թե ահաբեկիչների երկրների, այլ դրա հետ կապ չունեցող Աֆղանստանի վրա եղավ, դա էլ կարծում եմ, որ ամերիկացիների չնչին դիմադրությունն էր հրեական լոբբիին, թե քյասար ձեր ուզածը չենք անի։ Բայց ընդամենը մեկ տարի անց, ստիպված մտան արաբական աշխարհ։ Էն էլ ոչ թե սաուդների կամ Եգիպտոսի դեմ, այլ բանից անտեղյակ Իրաքի վրա հարձակվեցին։

Այ էսքան հզոր են տղա/աղջկերքը։

7. Ալիեվը ղարաբաղը վերցրեց մեկ տարի պաշարելուց հետո, երբ արդեն հայոց պաշտպանական բոլոր ռեսուրսները՝ թե՛ զինական ու թե՛ կենսական, հասան զրոյի։ Հայերը չէին կարող դուրս չգալ Ղարաբաղից, որովհետև բացարձակ սով կսկսվեր, ոնց պաշարված ամրոցներում է դա լինում։

8. Նայելով Ալիեվի՝ Ղարաբաղը դատարկելու էս հաղթական նախադեպին, Նեթանյահուն, իմ կարծիքով նախանձից ուղղակի գժվեց՝ թե ես աշխարհի տերը լինեմ, Ալիեվն ըսենց էլեգանտ իր հարցերը լուծի, միլիոնով մորթի ու մի Շվեյցարիա իր ձեռը գցի, իսկ ես Ղարաբաղից 13 անգամ փոքր մի Գազայի ձեռը էսքան տարի սպասեմ, ու ծովի էլ գազը թողնեմ արաբների՞ն, ո՜նց կարելի է։

9. Մտածեց-մտածեց, ու յուրայիններին ասաց` ես սպասողը չեմ, ի՞նչ պաշարում, ի՞նչ սովի մատնել։ Ես էն ավանտյուրան կսարքեմ բոլորի գլխին, որ մազերը բիզ-բիզ կանգնեն ու իմ ձեռն էլ քարտ բլանշ հայտնվի ոչ միայն Գազան վերցնելու, այլև աշխարհի կանոնները հիմնովին փոխելու, որ մեր նվագի տակ պարեն։

10. ՈՒ նախապատրաստվեց ֆենոմենալ սցենար՝ թե իբր արաբները հարձակվում են, մի 1000 հրեա սպանում են, մի 250-ի պատանդ վերցնում, որ առիթ ունենա մտնելու Գազա ու քշելու դրանց էդտեղից։

11. Չգիտեմ, թե ինչքան փող են ծախսել արաբ մի քանի դեբիլի կաշառելու ու էս ավանտյուրան սարքելու համար, բայց որ դա փողով գլուխ բերած գոլաբալ ավանտյուրա էր, կասկած չունեմ։

Նույնիսկ բազմաթիվ ահազանգեր են եղել, թե ախր հեսա ըսենց բան են անելու, մի բան արեք։ Իսկ Ներթանյահուն ափաշքյարա կույր ու խուլ է ձևացել, թողել, որ դրանք ավտոմատներով մտնեն, գործն անեն ու հանգիստ դուրս գան: ՈՒ դրանից հետո նոր, հանդիսավոր կերպով շարունակել է գործը բացեիբաց, հզոր հաղթաթղթով։

Ոնց Թետչերը թմբուկներով ու կետ առ կետ ամեն ինչ հաշվի առնելով, Ֆոլկլենդյան ճգնաժամը սարքեց Արգենտինայի դեմ։

12. Ամեն ինչ հրաշք, ոնց կարագի վրայով, «գլադկի» էր ընթանում՝ հյուիսից արաբներին քշում էր հարավ, թե էստեղ են մեր թշնամիները, գնացեք հարավ, էնտեղ է ապահով, այսինքն ոնց ոչխարին փարախ քշելիս են անում։ ՈՒ մեկ էլ` հոպլա, Եգիպտոսը փակեց դռները, թե չեմ թողնում արաբները փախչեն, դուրս գան։

Սա անսպասելի շրջադարձ էր, որը ո՛չ Նեթանյահուն ու ո՛չ էլ մնացած տղա/աղջկերքը չէին հաշվել։ ՈՒ գործը դառավ արյունաշաղախ գլոբալ սպանդանոց։

13. Բայց քանի որ խուցպան սկսել էին, հո կես ճամփին չէի՞ն կանգնելու: Անցան է՛լ ավելի լկտի խուցպա-հարձակման՝ ողջ աշխարհը «զաստավիտով» իրենց դեմը կզացնելուն։

14. ՈՒ կզեց աշխարհը, արաբներներն էլ կզեցին, բացի Եգիպտոսից, որ սահմանը փակեց, ու մեկ էլ խութիներից, որոնք անցան ֆանտաստիկ հանդգնությունների՝ ծովահենության ու բացարձակ տեռորի, Արևմուտքի դեմ։

15. Թե ինչ կլինի վաղը, դժվար է ասել, որովհետև Նեթանյահուն Ալիևի կամ Էրդողանի խելքը չունի՝ լկտի, ինքնավստահ էշին մեկն է։ Եթե էս ոճով շարունակեց, պետություննները կմարսեն, բայց աշխարհի մարդիկ չեն մարսի, միգուցե գյուլլեն էլ։

16. Գանք զուգահեռներին։ Ոնց ասել էի, ղարաբաղցիք չէին կարող չարտագաղթել՝ սովի կմատնվեին։

Գազայից պատրաստ են փախչելու, բայց եգիպտացիք չեն թողնում։

Եվ էս համեմատական սանդղակում չէ պետք մեզ արաբների հետ համեմատել՝ թե արաբները կռիվ տվեցին, իսկ մենք փախանք։ Համեմատել է պետք գայլ- ոչխար պատմական- տրամաբանական ինտերվալում, թե ոնց ենք 15 դար էս ողորմելիությամբ քարշ եկել ու հասել ինտերնետի ու ֆեյսի դար ու ֆեյսի դարում էլ մնացել նույնը՝ այսինքն ազգի տականքի գերին։

Arik HART

Վարդգես ՕՎՅԱՆԻ ՖԲ էջից

Մեկնաբանություններ